နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ေထာင္ဒဏ္ ၃၅ ႏွစ္ က်ေနသည့္ ႏုိင္ငံေက်ာ္ ဟာသပညာရွင္ ဇာဂနာအေၾကာင္း ဇာတ္အိမ္ဖဲြ႔ထားသည့္ The prison where I live ‘က်ေနာ္ ေနေသာ အက်ဥ္းေထာင္’ အမည္ရ မွတ္တမ္း ႐ုပ္ရွင္ကားကို အိႏၵိယႏိုင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ရွိ ႏိုင္ငံျခား သတင္းေထာက္မ်ားအသင္းတြင္ ယမန္ေန႔က ျပသခဲ့သည္။
ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ဒါ႐ိုက္တာ Rex Bloomstein က ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ထဲတြင္ ကိုဇာဂနာႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းကာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္၍ ႐ုပ္ရွင္အျဖစ္ တင္ဆက္ျပသျခင္း ျဖစ္သည္။
“ကမၻာမွာ ျမန္မာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ႐ုပ္ရွင္ကားတြင္ ေတြ႔ရသည့္ ကိုဇာဂနာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥဟာ အေရးၾကီးဆံုး ေခါင္းစဥ္တခုပါ။ က်ေနာ္တို႔ အခုျမင္ေနရတာက ေရြးေကာက္ပဲြ က်င္းပခဲ့ေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၂ဝဝ ေက်ာ္ မလြတ္ေသးပါဘူး။ ဒီထဲမွာ ဇာဂနာက သူရဲ႕ အံ့ဖြယ္စိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ တကမၻာလံုး သိၾကတဲ့ အႏုပညာရွင္ျဖစ္တယ္။ သူ႔ကို ဥပမာထားၿပီး ျမန္မာျပည္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအေၾကာင္း ေျပာျပတာ ျဖစ္တယ္” ဟု ဇာတ္ကားထုတ္လုပ္သူ Justin Temple က မဇၥ်ိမကို ေျပာျပသည္။
ဇာဂနာႏွင့္အတူ ၂ ရက္တာ အတူသြားလာရင္း ေထာင္တြင္း ႏွိပ္စက္မႈ၊ အႏုပညာလုပ္ကိုင္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခံရမႈႏွင့္ အာဏာပိုင္မ်ား ေစာင့္ၾကည့္မႈတို႔ကို ေမးျမန္း႐ိုက္ကူးခဲ့သည္။ ဇာတ္လမ္း ၾကာျမင့္ခ်ိန္မွာ မိနစ္ ၉ဝ ျဖစ္သည္။
ထုတ္လုပ္မႈကို ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီတြင္ စတင္ခဲ့ၿပီး ဇြန္လထဲတြင္ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ ျမဴးနစ္ ႐ုပ္ရွင္ပဲြေတာ္၌ ျပသႏုိင္ခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ ပရိသတ္ ပိုမိုနားလည္ေစခဲ့ေၾကာင္း Justin Temple က ေျပာသည္။
ျပည္ပမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈေၾကာင့္ အႏုပညာလႈပ္ရွားခြင့္ ပိတ္ပင္ထားခ်ိန္တြင္ သူ႔ကို ဇာဂနာက အင္တာဗ်ဴးေပးခဲ့သည္ဟု The Prison Where I Live ႐ုပ္ရွင္ အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာ၌ ဒါ႐ိုက္တာ Rex Bloomstein က ေရးသားထားသည္။ ထိုအင္တာဗ်ဴးမ်ားကို အသံုးမျပဳျဖစ္ဘဲ သိမ္းဆည္းခဲ့ရာမွ ဇာဂနာ အဖမ္းခံရေၾကာင္း ၾကားသိအၿပီး ဤဇာတ္ကား ႐ိုက္ကူးထုတ္လုပ္ရန္ အစျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
႐ုပ္ရွင္ထဲတြင္ ဇာဂနာ ေခၚ ကိုသူရ၏ ရန္ကုန္ ေနအိမ္ႏွင့္ သူအက်ဥ္းက်ရာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ၾကီးနားေထာင္ အျပင္ဘက္ ျမင္ကြင္းမ်ား ရရွိရန္ ႐ိုက္ကူးေရးအဖဲြ႔သည္ စြန္႔စားသြားလာ ႐ိုက္ကူးခဲ့ၾကသည္။
ဇာဂနာက ဒါ႐ိုက္တာ Rex ကို လက္တမ္းေျပာျပသည့္ ႏုိင္ငံေရးျပက္လံုးမ်ားကို ယမန္ေန႔ ပဲြတြင္ အိႏၵိယ ပရိသတ္မ်ား ပဲြက်ခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေရးျပက္လံုး ျပက္ရျခင္းအေၾကာင္းကို ဇာဂနာက “ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲ အနက္ရိႈင္းဆံုးမွာ သူတို႔မေျပာရဲတဲ့ စကားေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္က သူတို႔ရဲ႕ အသံခ်ဲ႕စက္ပါ” ဟု မွတ္တမ္း႐ုပ္ရွင္တြင္ ပါရွိသည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္သူ ရယ္ရင္၊ က်ေနာ္တို႔ ရယ္တယ္။ ျပည္သူ ငိုရင္၊ က်ေနာ္တို႔ ငိုတယ္။ ျပည္သူ မုန္းရင္၊ က်ေနာ္တို႔ မုန္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ေရွ႕ကေန ရပ္တည္ရမယ္။ ျပည္သူ႔အတြက္ ေပးဆပ္ရမယ္ ဟုလည္း ဆိုထားသည္။
အိႏၵိယပရိသတ္တဦးက “အိႏၵိယဆိုရင္ ဂ်ာနယ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အႏုပညာပဲျဖစ္ျဖစ္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင့္ ရွိတယ္။ အစိုးရလည္း တားလို႔မရဘူး။ လူရႊင္ေတာ္တေယာက္ရဲ႕ အႏုပညာကို စစ္အာဏာရွင္က ေၾကာက္ၿပီး ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္လည္း မဟုတ္ဘဲ ၃၅ ႏွစ္အထိ ေထာင္ခ်တာ တကယ္ကို ရက္စက္လြန္းအားၾကီးတယ္” ဟု ေျပာသည္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ျပန္လြတ္ရန္ ဝိုင္းဝန္းလုပ္ကိုင္သင့္သည္ဟု ဆိုသည္။
ဇာဂနာ့ဇာတ္ေၾကာင္း ေျပာသူ Michael Mittermeier သည္ ဂ်ာမဏီ၊ ၾသစႀတီးယားႏွင့္ ဆြစ္ဇာလန္တြင္ လူၾကိဳက္အမ်ားဆံုး ဟာသပညာရွင္တဦးျဖစ္ၿပီး၊ ဂ်ာမဏီ၏ အေကာင္းဆံုး စင္တင္ဟာသပညာရွင္ဆုကို ၄ ၾကိမ္ ဆြတ္ခူးထားသည္။ ယခင္ကလည္း ကမၻာ့လွည့္ ခရီးသြားအျဖစ္ ျမန္မာျပည္သို႔ သြားေရာက္ခဲ့ကာ၊ ခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ ကေလးမ်ားကို ေထာက္ပံ့ေနသည့္ ျမန္မာေဖာင္ေဒးရွင္းအဖြဲ႔ကို ကူညီခဲ့ဖူးသည္။
႐ုပ္ကိုသာ ဖိႏွိပ္လို႔ရမယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စိတ္၊ ဝိဥာဥ္၊ ႐ုိက္ကူးေရး အဖြဲ႔သားမ်ား ႏွလံုးသားကို ဖိႏွိပ္လို႔ မရဘူး။ သူတို႔ေၾကာက္တာ အဲဒါပဲ” ဟု အက်ဥ္းစံ ဇာဂနာအတြက္ ဂ်ာမန္လူရႊင္ေတာ္၏ စကားျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ကို အဆံုးသတ္သည္။
ၿပီးခဲ့သည့္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွ ၃ဝ ရက္ေန႔အထိ အိႏၵိယတြင္ Jaipur ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ International Film festival တြင္ The prison where I live ကို ျပသခဲ့ေသးသည္။ ဆက္လက္၍လည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွရွိ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ ထိုင္းႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားတြင္ပါ ျပသသြားဦးမည္ ျဖစ္သည္။
၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ တိုက္ခတ္ခဲ့သည့္ နာဂစ္မုန္တိုင္း ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရင္း ဇြန္လတြင္ ကိုဇာဂနာ အဖမ္းခံရကာ၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္း တရား႐ံုးက အီလက္ထေရာနစ္ အက္ဥပေဒ ၃ ခုျဖင့္ ေထာင္ ၄၅ ႏွစ္၊ အေနာက္ပိုင္းခ႐ုိင္ တရား႐ုံးက ႏုိင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး ထိခုိက္ရန္ လႈံံ႔ေဆာ္မႈႏွင့္ ဗီဒီယုိ အက္ဥပေဒ အပါအဝင္ ပုဒ္မ ၅ ခုအရ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ျဖင့္ စုစုေပါင္း ၅၉ ႏွစ္ က်ခံရန္ အမိန္႔ခ်ခဲ့သည္။
၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အီလက္ထေရာနစ္ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ ခုျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၄၅ ႏွစ္ ခ်ခဲ့သည္ကို တမႈလွ်င္ ၈ ႏွစ္စီျဖင့္ စုစုေပါင္း ၂၄ ႏွစ္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့ရာ ေထာင္ဒဏ္ ၃၅ ႏွစ္ က်ခံေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
2011.02.07 Mizzima Zarganar documentary screened in India
Burmese version Bur ျမန္မာ Zarganar documentary screened in India